Is éard is bréagaisnéis aeráide ann eolas bréagach a bhaineann leis an athrú aeráide agus leis an ngníomhú ar son na haeráide a scaipeadh d’aon ghnó. Is iomaí foirm a d’fhéadfadh a bheith i gceist leis, idir séanadh scun scan agus teoiricí comhcheilge, go bréagaisnéis níos boige agus níos cleasaí darb aidhm cor a chur sa scéal trína mhaíomh nach de dhéantús an duine atá an t-athrú aeráide nó nach bhfuil sé chomh dona agus atá na heolaithe a mhaíomh, agus nach bhfuil aon ghníomhaíocht phráinneach ag teastáil ina leith dá bhrí sin.
Tá an baol ann go ndéanfadh an bhréagaisnéis aeráide an méid seo a leanas:
- An bonn a bhaint den iontaoibh san eolaíocht
- Lagú a dhéanamh ar thacaíocht an phobail don ghníomhú ar son na haeráide
- Bac a chur ar chur chun feidhme beartais agus ar chomhar idirnáisiúnta maidir leis an athrú aeráide
- An bonn a bhaint den daonlathas
I mí an Mhárta 2024 ghlac an Coimisiún an Teachtaireacht maidir le rioscaí aeráide a bhainistiú, ina ngeallaimid bréagaisnéis aeráide a chomhrac.
Acmhainní agus uirlisí chun cur i gcoinne na bréagaisnéise aeráide
Acmhainní an Choimisiúin Eorpaigh:
- Sraith Uirlisí an Chomhshocraithe Aeráide maidir le conas labhairt le daoine faoin ngníomhú ar son na haeráide agus faoi acmhainní eile chun cur i gcoinne na bréagaisnéise aeráide
Acmhainní seachtracha:
- Conas déileáil le bréagaisnéis aeráide: leabhráin maidir le conas comhchealga a aithint agus conas labhairt le daoine a chreideann iontu
- Myth Busters – the facts on climate and energy [‘Miotais a bhréagnú – na fíricí maidir leis an aeráid agus fuinneamh’]: leathanach gréasáin de chuid na Náisiún Aontaithe
- Protect the future [‘An todhchaí a chosaint’]: tionscadal a bhfuil baint ag oifigigh ECAT agus cruthaitheoirí ábhair óga leis maidir le dúshláin amhail an t-athrú aeráide, an bhréagaisnéis agus an chibearshlándáil.
Sraith Uirlisí an Chomhshocraithe Aeráide: Conas labhairt le daoine faoi ghníomhú ar son na haeráide
Cuidíonn an tsraith uirlisí seo leat gníomhú ar son na haeráide a mhíniú agus a chur in iúl do do phobal.
Cad is féidir a dhéanamh chun stop a chur leis an mbréagaisnéis aeráide?
Leideanna ó Ambasadóirí an Chomhshocraithe Aeráide:
- An bhréagaisnéis a thuairisciú nuair a fheiceann tú í – tá feidhm tuairiscithe postálacha ar fáil ar go leor ardáin meán sóisialta
- Gan dul i ngleic le postálacha bréagaisnéise ar na meáin shóisialta mar nach ndéanfaidh sé sin ach cur leis an teachtaireacht agus níos mó airde a thabhairt uirthi
- Cuidiú chun eolas ceart a scaipeadh trí do chainéil agus trí do líonraí, ar líne agus as líne araon
- A bheith ar an eolas faoi do chlaontacht féin, agus do chuid eolais a fháil ó fhoinsí éagsúla ar mhaithe le dearcadh cothrom
Cad é atá an Coimisiún Eorpach a dhéanamh chun cur i gcoinne na bréagaisnéise?
Tá cur chuige an Choimisiúin Eorpaigh maidir le dul i ngleic leis an mbréagaisnéis aeráide san áireamh sa bheartas ginearálta maidir leis an mbréagaisnéis, rud atá dírithe ar an méid seo a leanas:
- Beartais a fhorbairt chun ár ndaonlathais a neartú, é a dhéanamh níos deacra do ghníomhaithe bréagaisnéise mí-úsáid a bhaint as ardáin ar líne, agus iriseoirí agus iolrachas na meán a chosaint
- Feasacht a ardú faoin mbréagaisnéis agus faoinár n-ullmhacht agus ár bhfreagairt
- Athléimneacht na sochaí a fhorbairt i gcoinne na bréagaisnéise trí litearthacht sna meáin agus seiceáil fíricí
- Comhoibriú le hinstitiúidí eile, le húdaráis náisiúnta nó le tríú páirtithe
Acmhainní chun cur i gcoinne na bréagaisnéise
- Cumarsáid straitéiseach agus an bhréagaisnéis a chomhrac: leathanach ar a mínítear straitéis an Choimisiúin chun freagairt ar an mbréagaisnéis, ar a bhfuil naisc, físeáin agus acmhainní eile
- Físeán chun feasacht a mhúscailt maidir le rioscaí na bréagaisnéise roimh na toghcháin Eorpacha
- Sraith uirlisí do mhúinteoirí meánscoile maidir le conas bréagaisnéis a aithint agus a chomhrac chun scileanna ríthábhachtacha nascleanúna ar líne a thabhairt do dhaltaí
- Treoirlínte do mhúinteoirí maidir le dul i ngleic leis an mbréagaisnéis: sraith treoirlínte do mhúinteoirí bunscoile agus meánscoile maidir le dul i ngleic leis an mbréagaisnéis agus maidir leis an litearthacht dhigiteach a chur chun cinn.
- Modh oibre na bréagaisnéise: sraith físeán ó Pharlaimint na hEorpa
Seo an méid is féidir leat a dhéanamh chun bheith ar an eolas agus chun páirt a ghlacadh: lean ar Instagram, LinkedIn agus Twitter muid, agus liostáil dár nuachtlitir mhíosúil le haghaidh nuashonruithe agus eolas iontaofa is féidir leat a chomhroinnt go héasca le do mhuintir agus le cairde.
